මල් කැකුළු

පසුගිය දිනක අපේ ජාතිය ප‍්‍රබෝධමත් කළ චිත‍්‍රකතාකරුවන් රැසක් හා දශක හයක් පුරා ශී‍්‍ර ලංකාවේ චිත‍්‍රකතා රසවිඳි සහෘදයන් පිරිසක් විශේෂ කාර්යයක් සඳහා කොළඹ මහජන පුස්තකාල දේශන ශාලාවට මුළු දුන්නා. ඒ ඔවුන් අතරින් චිත‍්‍රකතා කලාවට වසර හැටක් පුරා කළ අපමණ මෙහෙයක් කළ උතුම් මනුෂ්‍යයෙකුට උපහාර පුදන්නයි. ඒ අන් කිසිවකු නොව නිහඬව තැන්පත්ව අව්‍යාජව චිත‍්‍රකතා කලාවට වෙනත් කිසිම සිත්තරෙකු නොකළ දැවැන්ත කාර්යභාරයක් ඉටු කළ චිත‍්‍රකතාව සම්මානනීය තලයකට ඔසවා කැබූ බන්ධුල හරිශ්චන්ද්‍රයි.

ඔබත් දන්නවද 1705 දී එඞ්මන් හේලිගේ ධූම කේතුව (වල්ගා තරුව) සෑම වසර 75ත් 76ත් අතර කාලයකදී පෘථිවි අහසේ දිස්වෙන බව. (අවසන් වරට පෑයුවේ 1986දීයි. මීළඟට පායන්නේ 2061දීයි.)

ඔබත් දන්නවද අභ්‍යවකාශයෙහි වායුගෝලයක් නැති බව. ඒ නිසා ඒ හරහා කිසිම ශබ්දය ගමන් නොකරන බව.

ඔබත් දන්නවද ශබ්දය ගමන් කරන්නට වායුව නැති නිසා අභ්‍යවකාශයෙහිදී තමා ළඟ සිටින අජටාකාශගාමියාට පවා කතා කළ හැක්කේ ගුවන් විදුලි තරංග ඔස්සේ පමණක් බව.

වසර 2000කට පමණ ඉහත දී ඉතාලියේ විසූවියස් ගිනිකන්ද (යමහල) පුපුරා යාමෙන් විනාශ වූ පොම්පෙයි නගරයේ සුන්බුන් අතරින් පුරාවිද්‍යාඥයන් තවමත් විස්මිත යටගියාවන් මතුකර ගන්නවා.

අලූතින් මතුකර ගෙන ඇත්තේ අවුරුදු 2000ක් පැරණි බිතුසිතුවම් පෙළක්. මේ බිතුසිතුවම් මතුකර ගෙන ඇත්තේ කි‍්‍ර.ව. 79 දී පුපුරා ගිය විසූවියස් ගිනි කන්දේ ලාවා හා අළුවලින් වැසුණු පොම්පෙයි නරගයේ නිවෙස්වල නටබුන් අතරිනුයි..
පසුගියදා මේ කැණීම් කළ පුරාවිද්‍යාඥයන් විසින් මෙම බිතුසිතුවම්වල ඡුායාරූප රාශියක් මාධ්‍ය වෙත මුදා හැර තියෙනවා. මේ සමග පළවෙන්නේ ඒ අතරින් කීපයක්.

තද රතුපැහැති පසුබිම් මත ඇඳි සර්පයන් මොනරුන් ඇතුළු කුරුල්ලන් මල් ගස් වැල් මෙන් ම සත්ව රූප ද දේව රූප ද ඊට අයත් වෙනවා. මේ හැරෙන්නට යාඥා කරන අල්තාරය අසල චිත‍්‍රවලට සරුබවේ සංකේත හැටියට බිත්තර හා පලතුරු ද ඇතුළත් කර තිබෙනවා.

පුරාවිද්‍යාඥයන් කියන්නේ මේ සිතුවම්වලින් හෙළිවන්නේ පොම්පෙයි නගරයේ එකල පැවති ධනවතුන්ගේ නිවෙස්වල වෙන ම දෙවියන් ඇදහීමට ස්ථාන සකසා ගෙන තිබුණු බවයි. එපමණක් නොව ඒ සිතුවම් ද ඉතා උසස් මට්ටමක පවතින බවයි.
පැරණි රෝමයේ ”ලැරේරියා” යනුවෙන් හැඳින්වුණු මෙම කුඩා දේවස්ථාන ධනවතුන්ගේ…

රියැදුරෙකු නොමැතිව පැයට කිලෝමීටර් 100ක වේගයෙන් යා හැකි ගුවන් ටැක්සි සේවාවක් අරඹන්නට සිංගප්පූරුව සැලසුම් කර තියෙනවා. වෙලෝකොප්ටරය යනුවෙන් හඳුන්වා දී ඇති මෙම ටැක්සි සේවාවේ පියසැරි අත්හදා බැලීම් ලබන වසරේදී ආරම්භ කිරීමට එරට අපේක්ෂා කරනවා.

කුඩා හෙලිකොප්ටරයකට සමාන මෙම යානයට බලය සැපයෙන්නේ බමන 18කින්ං ඒ නිසා මෙහි පියසැරි හඬ ඉතාමත් අඩුයි. විදුලියෙන් කි‍්‍රයා කරන මෙම යානය සැලසුම් කර ඇත්තේ ශබ්ද දූෂණයක් සිදු නොවන ආකාරයටයි. එසේ ම මෙය සැලසුම් කර ඇත්තේ නගරයක් තුළ කි‍්‍රයාත්මක කළ හැකි අයුරිනුයි. මෙය පියාසර කරන්නේ මීටර් 300ක් පමණ ඉහළ අහසේයි. මෙම යානයට ධාවන පථයක් අවශ්‍ය වන්නේ නැහැං කෙළින් ම ඉහළ නඟින්නටත් බසින්නටත් පුලූවන්.

නස්රුදින් එයාගෙ බූරුවාව දක්කා ගෙන වෙන්දේසි පොළකට ගියා. ගිහින් එහෙ වෙළෙන්දකුට රුපියල් 300කට බුරුවා ව වෙන්දේසිකරුවකුට වික්කා.

බූරුවා මිලට ගත්තු වෙන්දේසිකරු එවේලේ ම ඒ බූරුවා වෙන්දේසි කරන්න පටන් ගත්තා.


”බලන්න! මේ අපූරු සතා දිහා. මේ වගේ සතෙක් ලෝකෙ වෙන කොහේවත් සොයා ගන්න නෑ. බලන්න! මේ ඉතාමත් හොඳ වර්ගයේ බූරුවෙක්. බලන්න! මේ ශරීරය දිහා. කෙච්චර ශක්තිවන්තද කියා.” වෙන්දේසිකරු බූරුවාගේ විශේෂ ලක්ෂණ ලැයිස්තුවක් කියා ගෙන ගියා. ඔහු බූරුවාගේ විශේෂත්වය ගැන වර්ණනා කළේ අහගෙන ඉන්න අයගෙ සිත් ඇද ගන්නා විදියටයි. ”ලංසුවක් තියන්න බලන්න! මේ වගේ බූරුවෙක් කෝටි ගණනකින්වත් හොයා ගන්න බැහැ.”

පසුගියදා පැවැත්වුණු විස්මිත ඡායාරූප තරගයක ප‍්‍රතිඵල අනුව ඔබට පියවි ඇසට නොපෙනෙන ලෝකයේ විස්මිත තැන්වලට යන්න අවස්ථාව ලැබිලා තියෙනවා. 2018 වසර වෙනුවෙන් පැවැත්වුණු මෙම අමුතු ඡායාරූප තරඟය සංවිධානය කරන ලද්දේ නිකොන් (Nikon) කැමරා උපකරණ නිෂ්පාදකයන් විසිනුයි. නිකොන් ක්ෂුද්‍රලෝක මයික්‍රො ඡායාරූප තරඟය (Nikon Small World Photomicrography Competition) මෙවර පැවැත් වුණේ 44 වැනි වතාවටයි.

”වසරක් පාසා පැවැත්වෙන මෙම ෆොටෝමයික්‍රොග‍්‍රැෆි තරඟයෙන් අපට ලෝකයේ මෙතෙක් නුදුටු දසන් දැක ගන්න අවස්ථාව සැලසෙනවා” නිකොන් කැමරා උපකරණ නිෂ්පාදන ආයතනයේ සන්නිවේදන කළමනාකරු එරික් ෆ්ලෙම් කියනවා.


(1 ඡායාරූපය) මේ තරගයෙන් ප‍්‍රථම ස්ථානය දිනා ගත්තේ එමිරේටි ඡායාරූප ශිල්පියකු වූ යූසුෆ් අල් හැබ්ෂි ය. ඔහු ඡායාරූපයට නගා තිබුණේ ආසියානු රතු තල් කුරුමිණි විශේෂයක සංයුක්ත ඇසක්.

ජූනි 23 වැනිදා තායිලත්තයේ චියන් රායි පළාතේ 12 දෙනකුගෙන් යුත් සිසුන් පිරිසක් ඔවුන්ගේ පාපන්දු පුහුණුකරු සමග බයිසිකල්වලින් ගවේෂණ චාරිකාවක යෙදුණා. ඔවුන්ගේ ගමන කෙළවර වුණේ කන්දක් යට පිහිටි ලෙන් පදධතියක් තුළ හිරවීමෙනුයි. එය මේ සියවසේ සොබාදහම මානව වර්ගයාට දුන් දැවැන්ත ම අභියෝගයයි. ආසියාවේ පමණක් නොව මුළු ලෝකයේ ම අවධානය ඔවුන් වෙත යොමු වී තිබුණා. ”ළඟ ළඟ එන මහා මෝසම් වැසි ඇද හැලී ලෙන් පද්ධතිය පිරෙන්න කලින් හැකි නම් ඔවුන් බේරා ගන්න” යනු ඒ අභියෝගයයි.

ආචාර්ය ලෙස්ටර් ජේම්ස් පීරිස් 2018 අපේ‍්‍රල් 29 දා අවුරුදු 99කුත් දවස් 24ක් ආයු වළඳා අප අතරින් වියෝ විය. 1956 ‘රේඛාවෙ’න් පටන් ගෙන ‘වෑකන්ද වලව්ව’ දක්වා විත‍්‍රපට 20ක් සිංහල සිනමාවට එක් කළේය. ලෙස්ටර් අයත් වූයේ ද ආසියානු සිනමාව ලෝකයට විවර කළ යුග පුරුෂයන් තිදෙනා අතරටය. ජපානයේ අකිරා කුරෝසව හා ඉන්දියාවේ සත්‍යජිත් රායි අනෙක් දෙදෙනාය. ඔවුන් දෙදෙනා ලෝකයෙන් සමුගෙන බොහෝ කල් ය. ආසියාවේ අවසාන යුග පුරුෂයා ලෙස පමණක් නොව ඔහු ලෝකයේ වයෝවෘද්ධතම සිනමාවේදියා ලෙස ඔහු කිත්ගොස් පතුරමින් අප අතර පසුගිය 29 වැනිදා වනතෙක් ජීවත් විය. වසර 12කට පෙර ලියූ මේ සටහන යළි පළ කරන්නේ ‘රේඛාව’ තනමින් ඔහු එදා තැබූ අභීත පියවර හා ඉන් ඇරඹුණු සිංහල සිනමා විප්ලවය සිහිපත් කරන්නටය.

මයික්‍රොචිපයක් ඔබේ මොළයේ තැන්පත් කිරීමෙන් එහි සම්පූර්ණ කි‍්‍රයාකාරිත්වය හෙළිකර ගැනීම කළ හැකියි කීවොත් එය අලූත්ම විද්‍යා ප‍්‍රබන්ධ චිත‍්‍රපටයක එන්නක් යැයි ඔබ සිතන්නට පුළුවන.

ඒත් එය තවත් වසර 15කින් මෙපිට සැබෑ කර ගත හැකි දෙයක් යැයි විද්‍යාඥයන් කියනවා. එවැනි උපකරණයක් බිහි කිරීමට වෙහෙසෙන බ‍්‍රයන් ජොන්සන් කියන්නේ ස්මාට් ෆෝන් වගේ ජනතාව අතර ඉක්මනින් ම ජනපි‍්‍රය වන බවයි. ආරම්භයේ දී මෙම චිපය යොදා ගැනීමට බලාපොරොත්තු වන්නේ මොළේ ඇති වන ගැටලූ සහගත තත්වයන්ට පිළියම් සෙවීමටයි.

ඔවුන් වෙහෙසෙන බවයි.

මොළයේ තැන්පත් කෙරෙන චිපයක් මගින් එහි සම්පූර්ණ කි‍්‍රයාකාරිත්වය හෙළිදරවු කරගෙන මිනිසා තුළින් සුපිරි මිනිසකු බිහිකිරීමට ආසන්න බවයි විද්‍යාඥයන් දැන් කියන්නේ.

ලබන වසරේ තනා නිම කිරීමට නියමිතව තිබූ ලෝකයේ උස ම ගොඩනැගිල්ල 2019 වසරට කල් දමා තියෙනවා. මේ අති දැවැන්ත ගොඩනැගිල්ල ඉදිකෙරෙන්නේ සෞදි අරාබියේ ජෙඩා නගරයේයි.

නිම කළ පසු අඩි 3,280ක් උස වන මෙම ගොඩනැගිල්ලේ සැලැස්ම ඇමෙරිකාවේ චිකාගෝහි ඒඩි‍්‍රයන් ස්මිත් ගෝඞ්න් ගිල් ගෘහනිර්මාණ ශිල්පීන්ගේ නිර්මාණයක්. මෙය ඉදිකෙරෙන්නේ ජෙඩාහි ඉදිවන නව ආර්ථික නගරයේ කොටසක් හැටියටයි. මුලින් සැතැපුමක් උසට තැනීමට තීරණය කර තිබුණද එහි භූමියේ පිහිටීම නිසා එය දැන් ඉදිකෙරෙන්නේ කිලෝමීටරයක් උසට පමණයි.

මේ සියවසේ විසූ විශිෂ්ටතම භෞතික විද්‍යාඥයා වූ ස්ටීවන් විලියම් හෝකින් (Stephen William Hawking) පසුගියදා අවසන් හුස්ම හෙළුවා. මේ ලෝකයේ විසූ ධෛර්යවන්තම මිනිසා ඔහුයි. විශ්වය අපට සමීප කළ මේ විශ්ව යුග පුරුෂයා ඔහුගේ අවසාන භෞතික විද්‍යා ශාස්තී‍්‍රය නිබන්ධය මියයාමට දෙසතියකට පෙර සම්පූර්ණ කළා.

ඔහු උපන්නෙ ගැලීලියෝ කියන මහා විද්‍යාඥයාගේ මරණයෙන් හරියට ම 300 වැනි වසර පිරුණු දා තමයි. මිය ගියේ අයින්ස්ටයින්ගේ උපතින් 139 වැනි සංවත්සරය දා වීම අනෙක් විශේෂත්වයයි. ඔහුගේ සිරුර මිහිදන් කර ඇත්තේ එංගලන්තයේ වෙස්ට්මිනිස්ටර් දේවස්ථානයේ අයිසැක් නිව්ටන් හා චාල්ස් ඩාවින් යන දෙදෙනා මිහිදන් කළ තැන අසලමයි.

මේ බලූ පැටියාට තාම වයස මාස 9යි. බර රාත්තල් 180ක්. දැන් උස අඩි 6යි. මේ තමයි ලෝකයේ ලොකු ම පපියා!

යුප‍්‍රටීස් ගණයට අයත් මේ විස්මිත සුනඛයා බලූ කෑම කෝප්ප 8ක් කනවා. මේ යෝධ සුරතලාගේ අයිතිකරු 41 හැවිරිදි ජාඞ් හවුසර්. ඇමෙරිකා එක්සත් ජනපදයේ යූටා (Utah) ජනපදයේ සෝල්ට් ලේක් සිටි නගරයෙයි ජීවත්වන්නේ.

”අපි අන්තර්ජාලයේ සොයා බැලූවා මේ ප‍්‍රමාණයේ බලූ පැටියකු ලොව කොතැනක හෝ ඉන්නවාද කියා. අපට ලැබුණු උත්තරය ‘නැත’ යන්නයි” ඔහු කියනවා.

ගැහැනු සතෙකු වන මේ පැටියා අයත් වන්නේ ඇමෙරිකන් මොලොසස් කියන නව සුනඛ වර්ගයටයි. ඌ නෑකම් කියන්නේ මීට වසර 7000කට පෙර විසූ දැන් වඳ වී ගොස් ඇති මෙසපොටේමියන් මොලසස් කියන වර්ගයටයි.
මේ දැවැන්ත යුප‍්‍රටීස් බලූ පැටියා ඌ ජීවත්වන ගෙදර ඉදිරිපිට

ප‍්‍රංශ ජාතික නිර්මාණකරුවකු වූ ෆ්රැන්කි ශපාටා වාහන තදබදයට අලූත් පිළියමක් ලෙස නව නිපැයුමක් ඉදිරිපත් කර තිබෙනවා. එය ජෙට් ප‍්‍රචාලන ක‍්‍රමය යොදා ගෙන ‘පියසැරි ලෑල්ලක්’ මගින් අහසින් යන ක‍්‍රමයක්.

පසුගියදා ඇමෙරිකාවේ ටෙක්සාස් හිදී මෙම ක‍්‍රමය යොදා ගෙන නියමුවන් දස දෙනකු භාවිත කරමින් ගුවන් සන්දර්ශනයක් ද පවත්වනු ලැබුවා.

ඊස්ෆ්ලියි (Ezfly) යනුවෙන් හඳුන්වා ඇති අපූරු යානය පදවන අයකුට පැයට කි.මී 130ක (පැ.හැ.80ක) උපරිම වේගයකින් අහසින් යන්න පුළුවන්.

කලින් නිපදවන ලද පියසැරි පුවරුවට ආරක්ෂක පටි යොදා තිබුණත් මේකට එහෙම දෙයක් යොදා නෑ. ඔබේ සිරුරේ බරින් තමයි මෙහි පාලනය සිදු කෙරෙන්නේ.

මෝටර් සයිකලයකින් වැඩට යන අය සිට වැඩ කටයුතු කිරීමට අනාගතයේ දී මෙම පියසැරි ලෑල්ල යොදා ගන්නවා නිසැකයි.

වසර 50,000කට පෙර ජීවත්වූ සිංහ පැටියකුගේ සිරුරක් ඉතා සුරක්ෂිතව තිබී රුසියාවේ සයිබීරියානු හිම බිමෙහි තිබී හමුවී තියෙනවා. සදා හිමතුහින සහිත මෙම ප‍්‍රදේශයේ ‘ඉතාමත් ඉහළ තත්වයෙන් ආරක්ෂා වී ඇති සිංහ සිරුරට ජුරාසික් පාක් ක‍්‍රමයේ අත්හදා බැලීමකින් පණ දිය හැකිද?

පසුගිය දා මේ විස්මිත සිංහ සිරුර රුසියාවේ ශීතල අධික ම කලාපයේ සාඛා ජනරජයේ අගනුවර වූ යාකුට්ස්ක්හි දී ප‍්‍රථම වතාවට මහජනතාවට දැක ගන්නට අවස්ථාව සැලසුවා. මේ සිංහ පැටියා වයස සති 6ත් 8ත් අතර එකෙක්. සයිබීරියාවේ සදා හිමතුහින සහිත ප‍්‍රදේශයේ දී ඌ මියගිය හේතුව තවමත් අබිරහසක්.

දැනට වඳ වී ගොස් ඇති සිංහ විශේෂයකට අයත් මේ පැටියකුගේ සිරුරක් මෙසේ හමු වී ඇත්තේ ලොව පළමු වතාවටයි.

වසර මිලියන 1.7 ක් පැරැණි යැයි විශ්වාස කරනු ලබන රාම් සේතු එසේ නැතිනම් ‘රාමාගේ පාලම’ සැබැවින්ම, මිථ්‍යාවත් යථාර්ථයත් අතර දෝලනය වන අබිරහසක්. ඉන්දියාවේ පම්බාන් දූපතේ ධනුෂ්කොඩි තුඩුවෙන් ආරම්භ වී අපේ ශී‍්‍ර ලංකාවේ මන්නාරම් දූවෙන් අවසන් වෙනවා යැයි පැවසෙන මෙම පාලම කිලෝ මීටර් 30 ක් දිගින් යුක්ත වූ බවත් පළල කිලෝ මීටර් 3 ක් වූ බවත් විශ්වාස කෙරෙනවා. ‘රාමාගේ පාලමෙ’හි නටබුන් ලෙස අද අපට දකින්න ලැබෙන්නේ මුහුදේ පාවෙන දිගු ගල් පේළියක් පමණයි. එය අභ්‍යවකාශයටත් පෙනෙනවා. එහි ලොකු අබිරහසක් සැඟවී තියෙන බවයි, පැවසෙන්නේ. මේ ගල් පේළියට යටින් ඇත්තේ කොරල් පර යි. මේවා බොහෝ කාලයකට පෙර මිනිසා විසින් ඉදිකළ එකක් බව දැන් පිළිගෙන තියෙනවා. මෙය පාලමක් බවට සක්ෂි වාල්මිකීගේ රාමායනයේත් තියෙනවා.

අමුතු විදියේ අවකාශ වස්තුවක් පසුගියදා පෘථිවිය ආසන්නයෙන් ගමන් කළා. එය කෙළින් ම ධූම කේතුවක් කියාවත් ග‍්‍රහකයක් කියාවත් කිව නොහැකි ‘සුරුට්ටුවක හැඩයක් ඇති මෙම අමුතු අවකාශ වස්තුව සක්වළ කිසියම් ශිෂ්ටාචාරයකින් පැමිණි යානයක් යැයි විශ්වාස කෙරෙනවා. ඒ අනුව ලෝක ප‍්‍රකට විද්‍යාඥ ස්ටීවන් හෝකින්ස් ප‍්‍රමුඛ විද්‍යාඥයන් පිරිසක් අධි තාක්ෂණික ස්කෑනර යොදා ගෙන මේ යෝධ සුරුට්ටුවක හැඩැති මේ ආකාශ වස්තුව ගැන දැන් පරීක්ෂණ පවත්වා ගෙන යනවා.

‘ඔමුවාමුවා’ යනුවෙන් නම් කර ඇති මේ අමුතු හැඩයේ ‘ග‍්‍රහකය’ ඇත්ත වශයෙන් ම යන්ත‍්‍ර අබලන් වීම නිසා මග වැරදී අපේ සෞරග‍්‍රහමණ්ඩලයට පා වී ආ සක්වළ යානයක් යැයි තාරකා විද්‍යාඥයකු මතයක් පළ කර තියෙනවා.

ඔහු ආචාර්ය ජේසන් රයිට්. ඇමෙරිකාවේ හවායිහි පෙන් ස්ටේට් විශ්ව විද්‍යාලයේ තාරකා විද්‍යාව හා තාරකීය භෞතික විද්‍යාව පිළිබඳ සම මහාචාර්ය වරයායි.
ආචාර්ය ජේසන් රයිට් පවසන්නේ මේ ආකාශ වස්තුව මෙහි පැමිණියේ අන්තරීක්ෂ අවකාශයේ සැරිසරන ධූම කේතුවක් එන ආකාරයට සමාන ආකාරයෙන් බවයි. ‘සක්වළ යානයක් වුනත් එංජීන් අකි‍්‍රය වුණොත් ඒ විදියට තමයි පැමිණෙන්නේ.’ ඔහු කියනවා.

මෑතදී සෞරග‍්‍රහ මණ්ඩලයට පාවී ආ සුරුට්ටුවක හැඩයෙන්…

අපේ සෞරග‍්‍රහ මණ්ඩලයට බොහෝ සෙයින් සමාන සෞරග‍්‍රහ මණ්ඩලයක් සොයා ගැනීමට ඇමරිකාවේ නාසා ආයතනය සමත් වී තියෙනවා.

මේ නව සෞරග‍්‍රහ මණ්ඩලය හමු වී ඇත්තේ ආලෝක වර්ෂ 10.5ක පමණ ඈතින් දකුණු අර්ධ ගෝලයේ පිහිටි එරිඩානුස් තාරකා පංතියට අයත් එප්සිලන් තරුව ආශ‍්‍රිත කලාපයේයි.

එය අපේ සෞරග‍්‍රහ මණ්ඩලය ආරම්භක යුගයේ පැවති ආකාරයට බොහෝ සේ සමාන බැව් විද්‍යාඥයන්ගේ මතයයි. අපේ හිරු වැනි තරුවක් වටා ග‍්‍රහලෝක බිහිවෙන අයුරු අපට එයින් දැක ගන්න පුළුවන්.

මේ දිනවල ලොව පුරා ටෙලිවිශන් රසිකයන් අතරේ ජනපි‍්‍රය ටෙලිකතා මාලාවක් තියෙනවා. ඒ තමා ‘බැබිලන් 5’ කියා හැඳින්වෙන ඒ විද්‍යා ප‍්‍රබන්ධ කතාව. ඈත එපිට සක්වළෙහි සැරිසරන අභ්‍යවකාශ නැවතුම් පොළක් සම්බන්ධ කර ගත් එය විකාශය වන්නේත් මේ එරිඩානුස් තාරකා පංතිය පසුබිම් කර ගෙන වීම විස්මයට කරුණක්.

එප්සිලන් එරිඩානි (Epsilon Eridani) ග‍්‍රහ මණ්ඩලය චිත‍්‍රශිල්පියකු දුටු හැටි. අලූත් හිරු සමග අපේ බ‍්‍රහස්පතී ග‍්‍රහයාට සමාන ග‍්‍රහයකු මෙන් ම ධූම කේතු දෙකක් ද ග‍්‍රහක වළල්ලේ ඇතුළතින් තිබෙනු දැකිය හැකියි. අපේ සෞරග‍්‍රහ මණ්ඩලයේ කයිපර් (Kuiper Belt) නම් ග‍්‍රහක වළල්ලත් ඒ ආකාරයෙන් ම මේ නව හිරු සමග තිය…

අප අතර ජීවත්වන වයෝවෘද්ධත ම පත‍්‍රකලාවේදියා වූ අපේ එඞ්වින් ආරියදාස මහත්තයට පසුගිය දෙසැම්බර් 3 වැනිදාට අවුරුදු 96ක් පිරුණා. ඒ පිළිබඳව මට ඇත්තේ කිව නොහැකි තරම් සතුටක්. ඒ අවුරුදු 96න් 53ක් ම මා එතුමා සමග ළඟින් ම හිටියා. අදහස් හුවමාරු කර ගත්තා. එතුමාගෙන් මා ලද දැනුම් සම්භාරය මෙතෙකැයි කියන්න බැරි තරම්. අපට මග පෙන්වන්නට අද වගේ සන්නිවේදන පාඨමාලා නොතිබුණු අපේ තරුණ කාලේ අපගේ පරමාදර්ශය වූයේ එතුමායි. සන්නිවේදන පාඨමාලා වැහි වැහලා ඇති අදත් අපේ නව පරපුර වෙනුවෙන් පවා ඒ පරමාදර්ශ තත්වය එසේ ම නොවෙනස් ව පවතිනවා.

ලෝක වනජීවී ඡායාරූප තරගය මේ වසරේදීත් පැවැත් වුණා. ඊට ලොව පුරා රටවල් 92කක තරඟ කරුවන් දහස් ගණනක් සහභාගි වුණා. වෘත්තීය හා ආධුනික මෙන් ම වයස් බේදයක් නැතිව තරග තරුවන් විසින් ඉදිරිපත් කළ කළු-සුදු හා වර්ණ ඡායාරූප පනස් දහසක පමණ නිර්මාණ මේ සඳහා එවා තිබුණා. මෙහි පළ වන්නේ ජයගත් ඡායාරූප නෙවෙයි. වසරේ ජයග‍්‍රාහකයන් ප‍්‍රකාශයට පත් කෙරෙන්නේ ඔක්තෝබර් 17 වැනිදාටයි. එහි දී ජය ගන්නා ඡායාරූප පමණක් නොව තරඟයට එවා තිබු ඡායාරූප අතරින් තෝරා ගන්නා ඡායාරූප ඇතුළත් ප‍්‍රදර්ශනයක් ලන්ඩනයේ ස්වාභාව විද්‍යා කෞතුකාගාරයේ දී ඔක්තෝබර් 20 දා සිට ගිම්හානය තෙක් පැවැත්වීමට නියමිතයි. ඉන්පසු මේ ඡායාරූප දැක්ම ලොව පුරා රටවල් කීපයකට ගෙන යාමටයි සංවිධායකයන්ගේ බලාපොරොත්තුව.

1. වලස් ආදරේ - 2017 ලෝක වනජීවී ඡායාරූප තරගයට ලොව නන් දෙසින් ලැබුණු පනස් දාහකට අධික ඡායාරූප අතරින් එකක්. (ඡායා: ඇශීලි ස්කලී)