මල් කැකුළු

මේ මිහිමත වෙසෙන වඩාත් සුන්දර, වඩාත් විස්මිත කුරුලූ වර්ගය ‘පාරාදීසයේ කුරුල්ලන්’ (birds-of-paradise) ලෙසයි හැඳින්වෙන්නේ. පැරඩිසිඬේ (Paradisaeidae) පවුලට අයත් මේ කුරුලූ වර්ග 41ක් ඉන්නා බවයි.

කුරුලූ විශේෂඥයන් කියන්නේ. සොබාදහමේ අපූරු දායාදයන් ලෙස සැලකෙන මේ කුරුල්ලන් හැබැහින් දැක ගන්න නම් නිව් ගිනියාවේ (New Guinea) වනාන්තරවලට යන්න ඕනෑ. ඔවුන් ජීවත් වන්නේ නිව්ගිනියාව හා ඒ ආශ‍්‍රිත දූපත්වලයි. කුරුලූ විශේෂ කීපයක් මලූකු (Maluku) දූපත්වලත්, නැගෙනහිර ඕස්ටේ‍්‍රලියාවේත් ඉන්නවා. ඒත් මේ කුරුලූ පවුලට අයත් විශේෂ 39ක් ම නිව්ගිනියාවේ දී දකින්න පුළුවන්.

සතුන්ගේ හැකියාවන් හරිම පුදුමාකාරයි. මේ ඒ වගේ අපූරු සතෙක් ගැනයි. විස්මිත හපන්කම් පාන බුද්ධිමත් චිම්පන්සියෙක්. නම අයුමු. වයස අවුරුදු 11යි. මෙයා එන්නේ ජපානයේ කියෝතෝ විශ්ව විද්‍යාලයෙන්.

ගණන්වලට අති දක්ෂකම් පාන මේ අයුමුට තත්පරයෙන් ඉතා කුඩා අංශුවක කාලයක්, ඒ කියන්නේ අපි ඇහිපිල්ලමක් ගහන තරම් ඉතා සුළු කාලයක් තුළ ඉලක්කම් ගණනක් මතක තබා ගන්න පුළුවන්. ඒ වගේ පරිගණක මතකය මනින වැඩසටහනකදී මිනිසා පරදවන්න කරම් එයා දක්ෂයි.


බීබීසී ආයතනයෙන් විකාශය වූ ‘ස්මාට් ඇනිමල්ස්’ නම් විශේෂ වැඩසටහනක දී අයුමු දස්කම් පෑවා. ඒ වැඩසටහන ඉදිරිපත් කළ වාර්තාකාරිය වූ ලිස් බොනින් කීවේ, ලෝකයේ ඉන්නා ඉතා බුද්ධිමත් චිම්පන්සින් අතර අයුමුට ඉහළම තැන හිමි වෙන බවයි.


ජපානයේ තෝකියෝ විශ්ව විද්‍යාලයෙහි වසර 30ත් තිස්සේ චිම්පන්සීන්ගේ බුද්ධිය ගැන පර්යේෂණ පවත්වන විශේෂ ‘ඒඅයි’ ව්‍යාපෘතියකට අයුමු මේ දවස්වල සම්බන්ධ වෙලයි ඉන්නෙ. අයුමු මේ ව්‍යාපෘතියට එක්වෙලා කළ දස්කම් අතර මතක තබා ගැනීමේ වේගයෙන් විශ්ව විද්‍යාල සිසුන් පවා පරාද කරලා තියෙනවා.

අයුමු වසර හතක් තිස්සේ මේ වගේ දස්කම් පෙන්වනවා. ඒ දස්කම් බිඳක් පහත වීඩියෝවෙන් නරඹන්න.

නස්රුදින්ගේ පොහොසත් මිතුරෙක් ඔහුට කතා කළා, ඒ මිතුරාත් ඔහුගේ පිරිසත් එක්ක දින කීපයක් තිස්සේ දඩයමේ යන්න. මුල් ම දවසේ ඔවුන් නස්රුදින්ට දුන්නෙ බොහොම හෙමින් යන අස්සයෙක්. දඩයමට යන්න පටන් අරන් වැඩි වේලාවක් ගියේ නෑ, හෙමින් ගිය අස්සයා නිසා නස්රුදින් හුඟක් පහුවුණා. නස්රුදින්ව පහු කරලා දාලා අනෙක් පිරිස ඈතට දඩයමේ ගියා.

අනාගත හමුදා ගුවන්යානා පදවන්නේ කවුරුන්ද? ඇමරිකාවේ පෙන්ටගනයට අනුව නම් අනාගතයේ නියමු අසුනක ඉඩක් රොබෝ නියමුවකුට වෙන් වෙනවා.

මේ බව හෙළිවන්නේ ඇමරිකානු නාවික හා ගුවන් හමුදාව විසින් නිකුත් කළ වාර්තාවකිනුයි. ඔවුන් ඊළඟ පරම්පරාවේ ප‍්‍රහාරක යානා සැලසුම් කරන්නට යාමේ දී ඒ සඳහා රොබෝ නියමුවන් ද යොදා ගැනීමට තීරණයක් ගෙන තියෙනවා.

ඒ අනුව අනාගත ජෙට් ප‍්‍රහාරක යානා සඳහා කෘති‍්‍රම බුද්ධියෙන් යුතු නියමුවකු එක්වනු ඇති. ඒ නියමුවා එහි ඇති දත්ත විශ්ලේෂණය කිරීමට හා ගුවන් යානා හාරක නෞකාවට යානා පහත් කිරීමට හා ඉහළට නැංවීමට ආදි කටයුතු සඳහා යොදා ගැනීමට ඇමරිකානුවන් බලාපොරොත්තු වෙනවා.

ඇමෙරිකාවේ වර්ජීනියාහී පෙන්ටගනයේ සැලසුම් කරලා තියෙනවා, අනාගතයේ එන ජෙට් ප‍්‍රහාරක යානාවලට රොබෝ නියමුවන් යොදා ගන්න. ඇමරිකන් නාවික හමුදාවේ එෆ්/ඒ -එක්ස්එක්ස් ප‍්‍රහාරක යානයට ඒ තාක්ෂණයට දැනටමත් යොදා ගෙන තියෙනවා. (මෙහි එය දක්වා ඇත්තේ චිත‍්‍රශිල්පියකුගේ ඇසින්.)

ගුවන් නියමුවකු හා සහය ගුවන් නියමුවකු පසුගිය අගෝස්තු 24 වැනිදා දීප්තිමත් රඹ හා රතු පැහැයෙන් යුත් අද්භූත ආලෝකයක් පැසිපික් සාගරයේ එක් ඉසව්වක දී දැක තියෙනවා.

මේ අමුතු ආලෝක දැක තියෙන්නේ හොංකොංවල සිට ඇලස්කාවේ ඇන්කර්රේජ් බලා පියාසර කරමින් තිබූ බොයිං 747-8 නම් ජෙට් යානයේ ගුවන් නියමුවන් දෙපොළයි. රුසියාවේ කම්චට්කා අර්ධ ද්වීපයට දකුණු දෙසින් තමයි මේ ගුප්ත ආලෝකය පෙනිලා තියෙන්නෙ.

විශාල ප‍්‍රදේශයක පැතිර තිබූ මේ අබිරහස් ආලෝකය කුමක් දැයි තවමත් හෙළිදරවු වී නැහැ. දැනට හිතන විධියට මෙය ගැඹුරු සාගර පත්ලේ පිහිටි යෝධ යමහලක් (ගිනි කන්දක්) පුපුරා යාම නිසා ඇති වූවක් විය හැකියි.

මේ ඔවුන් දුටු අමුතු ආලෝකයයි. හොංකොංවල සිට ඇලස්කාවේ ඇන්කර්රේජ් බලා පියාසර කරමින් තිබූ බොයිං 747-8 නම් ජෙට් යානයේ ගුවන් නියමු වැන් හෙය්ස්ට් කැමරාවට නඟුවේ. රුසියාවේ කම්චට්කා අර්ධ ද්වීපයට දකුණු දෙසින් සිරස්ව විහිදුණු අකුණු සැරයක් සමගයි, මේ ගුප්ත ආලෝකය පෙනිලා තියෙන්නෙ.

ඒවා හරියට බැලූබැල්මට දුර්ලභ ගණයේ පැළෑටි වාගෙයි. එහෙමත් නැත්නම් ඈත එපිට සක්වළ ඇති ග‍්‍රහලෝකයක මතුපිට වාගෙයි.

මේ බියජනක අමුතු සතුන් සක්වළ වෙනත් ලෝකයකින් ආ අය නෙවෙයි. ඔබේ අපේ හැමෝගෙම දත්වල දන්ත පථවල ඉන්නා බැක්ටීරියා වර්ගයි. සාමාන්‍ය ඇසට, එනම් පියවි ඇසට, නොපෙනෙන මේ දසුන් ඉලෙක්ට්‍රොනික අන්වීක්ෂයකින් පරිලෝකනය කොට විශාලනය කර ගත් ඒවායි.

සාමාන්‍ය ජීවිතයේ දී වුවත් ඔබට ඔබේ කට තුළ ඇති දේ බලා ගන්න ක‍්‍රමයක් නැහැ. මුහුණ බලන කන්නාඩියකින් ටිකක් විතර ඔබට දැක ගන්න පුළුවන් වුනත් මේ විස්මිත දසුන් දැක ගත හැක්කේ පරිලෝකනය කළ හැකි ඉලෙක්ට්‍රොනික අන්වීක්ෂ කැමරාවකින් (scanning electron microscope -SEM) පමණයි. මෙසේ ගන්නා ලද පිළිබිඹුවලින් දන්තපථ, කෘන්තක දත්, දිරා යන තැන්, ඒවාට බැක්ටීරියාවලින් හානි සිදු වන අයුරු ආදිය මෙතෙක් නුදුටු ආකාරයෙන් දැක ගත හැකියි.

මේ පින්තූරවලට ඇතුළත් වෙනවා, දත් දිරූ තැන්, දන්තපථ රැුඳුණු තැන් පමණක් නොවෙයි, ඔබ දත් මදින විට ඔබේ දත් බුරුසුවේ තැවරෙන බැක්ටීරියා විශේෂ පවා.

මේ පින්තූර මාලාවට අයත් රූපවල ඇතැම් කොටස් වර්ණ ගන්වා තියෙන්නේ ඔබට ඒවා පැහැදිලිව හඳුනා ගනු පිණිසයි. මේ රූප පිළිබිඹු ලබා ගෙන ඇත…

සාමාන්‍යයෙන් කියන්නේ ස්පෝට්ස් කාර් පරිසර-මිතුරු ඒවා නෙවෙයි කියලයි. ඒත් මේ අලූත්ම කාරෙක එහෙම නෑ. දුවන්නේ ලූනු වතුරෙන්. පැයට හැතැප්ම 217.5ක (පැ. කි.මී. 350ක) වේගයෙන් පදවන්නත් පුළුවන්.

මෙහි ඇති පෙරළිකාර ධාවන පද්ධතිය නිසා රාත්තල් 5,070ක් (කි.ග‍්‍රෑම් 2,300ක්) බර මේ කාරය පණ ගන්වා තත්පර 2.8ක් ඇතුළත පැ.හැ. 60ක (පැ.කි.මී 100ක) වේගයකට ඉහළ නංවන්න පුළුවන්. මෙය නම් කර ඇත්තේ ‘ක්වොන්ට් ඊ-ස්පෝට්ස්ලිමොසීන්’ කියලයි.

මෙතෙක් හඳුනා නොගත් අමුතු හැඩයක් ගත් සත්ව විශේෂ දෙකක් ඕස්ටේ‍්‍රලියාවේ සාගර පත්ලෙන් මතු කර ගැනීමට විද්‍යාඥයන් පිරිසක් සමත්වී සිටිනවා.

මේ අමුත්තන් බැලූබැල්මට මෙලොවට අයත් නැති වෙනත් ලෝකයකින් ආ අය වගෙයි පෙනෙන්නෙ. මේ මිහිමත මෙතෙක් හඳුනාගෙන ඇති කිසිම සත්ව වංශයකට අයත් නැති බවයි කියන්නේ. දැනට හඳුනා ගෙන ඇති පෘෂ්ඨවංශිකයන් ඇතුළු විවිධ ජීවීන් රැුස අතරට හෝ සපුෂ්ප ශාක අතරට හෝ දැමිය හැකි තත්වයක් තවමත් හඳුනාගෙන නැහැ.

ඩෙන්ඩ්‍රොග්රැුමා (Dendrogramma) යනුවෙන් හඳුන්වා ඇති මේ සතුන් පිටතින් බලන විට හත්තක හැඩයක් ගන්නවා. එහෙත් ඇතුළත ආමාශයක් හා එය වෙන් කෙරෙන ජෙලිෆිෂ් හෙවත් ලොඩියකුගේ වැනි ඝන ස්තරයක් දැකිය හැකියි.

හරිම පුදුමයි! මේ ඡුායාරූපයෙන් පෙනෙන්නේ ඒ අමුතු සතුන් වර්ග දෙකයි. පිටතින් හත්තක හැඩයක් ගත්තත් ඇතුළත ආමාශයක් හා එය වෙන් කෙරෙන ලොඩියකුගේ වැනි ඝන ස්තරයක් දැකිය හැකියි.

මහේල ගැන කතා කරන කොට අමතක නොවන නමක් තමයි, ඔහුගේ පිටියේ සුවිශේෂ මිතුරා, සංගක්කාර. මහේල සංගා එක්වී තැබූ ලෝක වාර්තා එදා මහේල ගැන කියන විට අප සිහිපත් කළා, ඔබට මතක ඇති. මහේලට පිටියේ දීත් පිටියෙන් පිටතදීත් හැමවිටම සහයට සිටින අඹයාළුවා ඔහුයි. ඒ නිසා මේ අවස්ථාව අපි ‘මහේලගේ ආදරණීය සංගාගේ’ දස්කම් ගැන යමක් කියන්න යොදා ගන්නවා.