මල් කැකුළු

බුදුරජාණන් වහන්සේගේ උපත සිදුවූයේ තැනත්, එය සිදුවූ කාලයත් තහවුරු කර ගත හැකි සාක්ෂි පසුගියදා ලූම්බිනියේ කළ කැණීම්වලින් මතු වී තියෙනවා.

බුදු උපත සිදු වූයේ මෙතෙක් පිළිගෙන ඇති පරිදි කි‍්‍රස්තු පූර්ව 4 වන සියවසේදී නොව කි‍්‍රස්තු පූර්ව 6 වන සියවසේදී බැව් මේ පිළිබඳව නේපාලයේ කැණීම් කළ බි‍්‍රතාන්‍ය පුරාවිද්‍යාඥයන් පිරිසක් විසින් පසුගියදා හෙළිදරවු කර ගෙන තියෙනවා.

මේ සොයා ගැනීම කර ඇත්තේ එංගලන්තයේ ඩර්හැම් විශ්ව විද්‍යාලයේ මහාචාර්ය රොබින් කනින්හැම් ප‍්‍රමුඛ 15 දෙනකුගෙන් යුත් පුරාවිද්‍යාඥයන්ගේ කණ්ඩායමක් විසිනුයි. නේපාලයේ ලූම්බිනිහී පිහිටි මායා දේවි පන්සල් භූමියෙහි කළ කැණීම්වලදියි, මේ විස්මිත සොයා ගැනීම කරන්නට ඒ විද්‍යාඥ පිරිස සමත් වූයේ. මෙම පන්සල් භූමිය මේ නමින් හැඳින්වෙන්නේ සිද්ධාර්ථ කුමාරයන්ගේ මෑණියන් වූ මහා මායා දේවිය සිහිපත් කරනු පිණිසයි.

රතු තැපැල් කණුවේ නිර්මාතෘ ඇන්තනි ට්‍රොලොප්
ඇන්තනි ට්‍රොලොප් කියන ඉංගී‍්‍රසි සාහිත්‍යධරයාගේ දෙසිය වැනි ජන්මෝත්සවය මේ වසරේ දෙසැම්බර් මාසයට යෙදී තියෙනවා. ඔහු හඳුන්වා දුන් රතු තැපැල් කණුව ලංකාවේ අපටත් හොඳට හුරුපුරුදු දෙයක්.

ඬේලි මේල් පුවත්පත බි‍්‍රතාන්‍ය තැපැල් සේවය වූ ‘රෝයල් මේල්’ වෙතින් විමසුමක් කළා තොරතුරු දැන ගැනීමේ නිදහස වෙනුවෙන් තැපැල් මුද්දරයක් නිකුත් කරන්නට අදහස් කරන්නේ දැයි කියා. එහෙම දෙයක් ගැන තීරණයක් ගෙන නැතැයි කී ඔවුන් ඊළඟ යෝජනාවට කැමති වුණා. ඒ තමයි ඇන්තනි ට්‍රොලොප් සමරා මුද්දර නිකුත් කරන්න.

මීට පනස් වසරකට පෙර, 1963 නොවැම්බර් 22 වැනිදා, ඇමෙරිකාවට අඳුරු දිනයක් විය. ඇමෙරිකන් ජනපති ජෝන් එෆ් කෙනඩි, ටෙක්සාස් ජනපදයේ ඩලාස් නුවර සංචාරයක යෙදී සිටිද්දී ඝාතනයට ලක් වූයේ එදාය.

එම සිදුවීම් පෙළ සියැසින් දැක, එය වාර්තා කිරීමට අවස්ථාව උදා වූයේ ලොව එකම එක මාධ්‍යවේදියකුට පමණි. ඔහු හියු අයින්ස්වර්ත්ය. අහම්බෙන් සිදුවුවත් එය තමා ලැබූ වාසනාවක් යැයි අයින්ස්වර්ත්ගේ විශ්වාසයයි. එහෙත් සිදු වීම ඔහු වවාගෙන කෑවේ නැත. එදා ඔහු සේවය කළ පුවත්පතට ඒ වාර්තාව සැපයුවා හැරෙන්නට ඔහු ඒ පිළිබඳ පොතක් ලියන්නැයි ඉල්ලීම් කළ ලෝක ප‍්‍රකට ප‍්‍රකාශකයන්ට බැහැයි කීවේ විශාල මුදලක් හම්බ කර ගන්න පෑදුණු ඉල්ලමට පයින් ගසමිනි.

තැළුණු කෙසෙල් ගෙඩියක් දැක්කාම ඔබට අප්පිරියාවක් ඇතිවෙනවා සිකුරුයි! ඒත් මේ ජපන් සිත්තරාගේ අතින් පිරිනැමෙන මේ කෙසෙල් ගෙඩි දැක්කා ම ඔබට සුන්දර හැඟීම් ඇති වෙනවා නොඅනුමානයි.

ජපන් ජාතික සිත්තරා කෙසෙල් ගෙඩිය මත අල්පෙනෙත්තෙන් මවන රූ ඇත්තෙන් ම විස්මිතයි! ඔහු නමින් දයිසුකේ ස්කාගාමි (Daisuke Skagami) වුනත් මේ කෙහෙල් ගෙඩි කලාව ඉදිරිපත් කරන්නේ එන්ඞ් කේප් (End Cape) කියන නමින්.

බනානා ලෙල්ලේ මේ මොනා ලිසාගේ රුව නම් කර ඇත්තේ ‘නනා ලිසා‘ කියලයි. මේ විදියට ඒ සුන්දර රුව ඔබ කවදාවත් දැකල නැතුව ඇති.

මේක අමුතුම තාලේ යානයක්. නම් කර තියෙන්නෙ ‘සී ඕබිටර්’ (SeaOrbiter) කියලයි. අමුතුම විදියෙ සාගර ගවේෂණ යානයක්. යාත‍්‍රාවක් කිව්වත් කමක් නැහැ. හරියටම කීවොත් මේක සාගර ගවේෂණ පර්යේෂණ විද්‍යාගාරයක්.

මෙය සැලසුම් කර ඇත්තේ ප‍්‍රංශ ජාතික වාස්තු විද්‍යාඥයෙක්. නම යාකුස් රොජර් (Jacques Rougerie) මෙහි ඉදිකිරීම් ඇරඹෙන්නේ 2014 මැයි මාසයෙදියි.

මේ යාත‍්‍රාවෙහි උස අඩි 170ක්. එයින් තුනෙන් දෙකක් ජලය යටයි තියෙන්නෙ. මේ විදියට මෙය සැලසුම් කරලා තියෙන්නෙ, සාගරය මතුපිට පරිසරයයි, දිය යට පරිසරය ගැන එක විට පර්යේෂණ හා නිරීක්ෂණ කළ හැකි වෙන්නයි. සාගරයේ ගැඹුරු තැන් ගැන සොයන්නත් මෙය යොදා ගත හැකියි.

මේ අය බැලූ බැල්මට පිට සක්වළින් ආ ජීවීන් පිරිසක් වගෙයි. ඒත් වෙනසකට ඇත්තේ ඒ අය දැනටමත් ඔබේ නිවස ආක‍්‍රමණය කර තිබීමයි. අපේ පියවි ඇසට ඒ අය නොපෙනෙන නිසා අප ඔවුන් ගැන සොයන්න වද වෙන්නෙ කිසියම් ආකාරයක රෝගී තත්වයක් ඇතිවුණොත් විතරයි.

මේ අය ගැන අපට පෙන්නා දෙන්න වීඩියෝවක් තනා තියෙනවා, ජර්මන් ජාතික කණ්ඩායමක්. සීප්‍රෝ සයන්ස් ප්‍රොඩක්ෂන්ස් (Sciepro Science Productions) නම් සමාගම තමයි, මේ සජීවීකරණ වීඩියෝව නිෂ්පාදනය කර ඇත්තේ. එයින් ඔබට දැක ගන්න පුළුවන් නිවසෙහි වෙසෙන දූවිලි කීඩෑවන් එහා මෙහා යමින් මිනිසාගෙන් පිටවෙන අප ද්‍රව්‍ය ආහාරයට ගෙන ජීවත්වෙන හැටි.

මේ කීඩෑවන් බොහෝ විට ජීවත් වන්නේ මිනිස් වාසස්ථානවල මිනිසා සමගයි. විශේෂයෙන් නිදන කාමරවල, කුස්සියේ වගේ තැන්වල තමයි ඔවුන්ට යැපෙන්නට අවශ්‍ය දේවල් තියෙන්නේ. ඔබ දන්නවා ද? සාමාන්‍ය මෙට්ටයක මෙවැනි කීඩෑවන් මිලියන දෙකක් හෝ තුනක් ඉන්නා බව.

මේ රූප රාමු සීප්‍රෝ සයන්ස් ප්‍රොඩක්ෂන්ස් නම් ජර්මන් ජාතික කණ්ඩායම නිපදවූ ඒ වීඩියෝ වෙන්. ඔවුන් එහා මෙහා යමින් මිනිසාගෙන් පිටවෙන අප ද්‍රව්‍ය ආහාරයට මෙයින් දැක ගත හැකියි.

චාල්ස් කුමරු පොදු රද මඬුලූ රාජ්‍ය නායක සමුළුවට සහභාගී වීම සඳහා අද (14 දා) ශී‍්‍ර ලංකාවට සැපත් වෙයි. ඔහු මෙසේ පැමිණෙන්නේ පොදු රාජ්‍ය මණ්ඩලයේ ප‍්‍රධානියා වූ දෙවැනි එලිසැබත් මහ රැජින ප‍්‍රථම වරට නියෝජනය කරමිනි. එපමණක් නොව, කුමරුන්ගේ 65 වැනි උපන් දිනය ද අදට යෙදී තිබේ. ඒ නිමිත්තෙන් කුමරුන්ගේ අප නොදන්නා අප‍්‍රකට කරුණු 65ක් ‘ඬේලි මේල්’ අන්තර් ජාල පුවත්පතේ සහ තවත් තැන්වල පළ කර තිබේ. මේ ඒවායින් සකසා ගත් තොරතුරුය.

පහුගිය කාලෙ ලෝකය පුරා ආන්දෝලනයක් ඇති වුණා, පෘථිවිය ඉලක්ක කර ගෙන ග‍්‍රහකයක් ආවොත් මොකද කරන්නෙ කියලා.

1000කට වැඩි පිරිසකට තුවාල සිදු කරමින් පසුගිය පෙබරවාරියේ රුසියාවට කඩා වැටිච්ච ග‍්‍රහකයත් එක්ක තමයි, මේ ගැන ලෝකයේ කතාබහට ලක් වුණේ.

රුසියාවේ වැසියන් පමණක් නොවෙයි, ලෝකයේ ම වැසියන් භීතියට පත් කරමින් පොළොවට කඩා වැටුණු ඒ ග‍්‍රහකය ගැන කල්තියා දැනුම් දෙන්න කිසිම ආවේක්ෂණ පද්ධතියකට, නිරීක්ෂණ චන්ද්‍රිකාවකට බැරි වුණා. ඒ පිළිබඳ විස්තර හා වීඩියෝ දර්ශන ‘මල්කැකුළු’ තුළින් ගෙනාවා ඔබට මතක ඇති.

අනාගතයේ දී ඒ විධියට ඊට වඩා ලොකු ග‍්‍රහකයක් ආවොත් අපේ පෘථිවිය බේරා ගන්න දැන් මරාගෙන මැරෙන ‘කමිකාසි’ (kamikaze) අභ්‍යවකාශ යානා පෙළක් යවන්න වැඩ පිළිවෙළක් දැන් යෝජනා වෙලා තියෙනවා.

‘කමිකාසි’ කියන්නෙ ජපන් වචනයක්. එහි අරුත ‘දිව්‍යමය සුළඟ’ කියන එකයි. දෙවැනි මහා ලෝක යුද්ධයෙදි ජපන් ජාතිකයන් පුපුරන ද්‍රව්‍ය ඇසුරූ කුඩා ගුවන්යානා විශේෂයක් ගෙනාවා මේ නමින්. මරාගෙන මැරෙන ජපන් නියමුවකු තමයි, මේ යානය පදවා ගෙන සතුරු ඉලක්කය වෙත හඹා ගෙන ගිහින් පුපුරුවා හැරියේ. ඒ වගේ උපක‍්‍රමයක් තමයි, දැන් පෘථිවිය දෙසට එන ග‍්‍රාහකයකටත් පෘථිවියේ ආරක්ෂා…

මුහුදේ ජීවත්වෙන්න නිවාස හදන්න දැන් සැලසුම් කරන්න පටන් අරන් තියෙනවා. නවීන ලෝකයේ ඉන්නා ඉදිකිරීම් ශිල්පියෙක් අනාගතය ගැන මැවූ සිහිනයක් ගැනයි, මේ කියන්නේ. මහ මුහුද යට නගරයක ජීවත්වෙන්න ඔහු දකින සිහිනය ළඟදිම සැබෑවෙයි, කියලයි ඔහු හිතන්නේ.

ෆිල් පෝලේ (Phil Pauley) කියන්නේ ඔහු මහ මුහුද යට නගරය ගැන මේ සිහිනය වසර 20ක් තිස්සේ දකින බවයි. දැන් ඔහු ඒ අනාගත සිහින නගරය ගැන පින්තූර කීපයක් නිකුත් කරල තියෙනවා.

සබ්-බයොස්ෆියර්-2 තනා නිම කළා ම කුඩා ජෛව ගෝල අටක් සමග අඩි 1105 පළල වටකුරු නිවාස පද්ධතියක් ලෙස පෙනේවි.

මේක විද්‍යා ප‍්‍රබන්ධ චිත‍්‍රපටයක් නෙවෙයි. මේ තමා සබ්-බයොස්ෆියර්-2 කියන මුහුදු යට නිවහන. සැලසුම්කරු ෆිල් පෝලේ කියන්නේ මේ මහ මුහුද යට නගර සිහිනය ළඟදීම සැබෑවන බවයි.