එක අතක හඬ : සෙන් බොදු කතා

කෙන්නින් ආරාමයේ ප‍්‍රධාන ගුරුතුමාගේ නම මොකුරායි. එහි අරුත ‘නිහඬ හෙණය’ යන්නයි. ඔහු ළඟ පුංචි ඇබිත්තයෙක් හිටියා. නම ටෝයෝ. ඔහු තාමත් දොළොස් හැවිරිදි වියේයි පසුවුණේ. ටොයෝ දැක්කා වැඩිමල් ගෝලයන් හැමදාම උදේට හා හවසට ගුරුතුමාගේ කාමරයට යනවා. ඔවුන් එසේ ගියේ සාන්සෙන් ධර්මය අහන්න. එහෙමත් නැත්නම් පුද්ගලික උපදෙසක් හෝ සිත අයාලේ යන එක නවත්තන්න අවශ්‍ය කොආන් උපදෙසක් හෙවත් කමටහනක් ලබා ගන්න.

ටෝයෝටත්  ඕනෑ වුණා, සාන්සෙන් කරන්න.

”ටිකක් ඉවසන්න, ඔබ තවම ළාබාල වැඩියි” මෝකුරායි කීවා.

ඒත් ටෝයෝ ඒක පිළිගත්තෙ නෑ. අන්තිමේ දී ගුරුතුමා ඊට ඉඩ දුන්නා.

හැන්දෑවේ පුංචි ටෝයෝ හරියට නියමිත වෙලාවට මොකුරායිතුමාගේ සැන්සෙන් කාමරයට අසලට ගියා. ඔහු තමා පැමිණි බව දන්වන්න ඒ ඉදිරිපිට ඇති ගභීරිකාව නාද කළා. දොරට පිටින් සිට නැවී තුන් වරක් ආචාර කළා. ඉන්පසු ගුරුතුමා ඉදිරියට ගොස් වැඳ එකත් පස්ව හිඳ ගත්තා. ඔහු නිහඬව ගෞරව දක්වනු ගුරුතුමා බලා හිටියා.

”ඔබට අත්පොළසන් දෙන විට අත් දෙකකින් නැෙඟන හඬ අහන්න පුළුවන්.” මොකුරායි තුමා කීවා. ”දැන් මට පෙන්වන්න එක් අතකින් නඟන හඬ.”

ටෝයෝ හිස නව ආචාර කර ඒ ගැන හිතන්නට සිය කාමරයට ගියා. ඔහුට කාමරයේ ජනේලයෙන් ගෙයිෂාවන්ගේ සංගීතය ඇසුණා. ”මට ඇහුණා, ඒ හඬ. මට ඇහුණා” ඔහු තමාටම කියා ගත්තා.

පසුවදා හැන්දෑවේ ඔහු ගුරුතුමා බැහැදැකීමට ගියා. එක අතකින් නැෙඟන හඬ පෙන්වන්නැයි ගුරුතුමා කිවා.

ඔහු ගෙයිෂාවන් වාදනය කළ සංගීතය වාදනය කරන්න පටන් ගත්තා.

”නෑ. නෑ” මොකුරායි තුමා එය අතින් නවතමින් කීවා. ”ඒක වෙන්න බෑ කවදාවත්, එක අතකින් නඟන හඬ. ඔබ ඒක හරියට කළේ නෑ”

ඒ සංගීතය තමන්ගේ සිතුවිල්ලට බාධා කළා කියා සිතූ ටෝයෝ වෙනත් නිසල, නිහඬ තැනකට ගිහින් යළිත් භාවනා කරන්න පටන් ගත්තා. ”එක් අතකින් නඟන හඬ කුමක් විය යුතුද?’’ ඔහු කල්පනා කළා. ඔහුට එකපාරටම ඇහුණා, වතුර බිංදුවක් වැටෙන හඬක්. ”මට හමු වුණා” ඔහු තමාටම කියා ගත්තා.

ඊළඟ අවස්ථාවේ ඔහු ගුරුතුමා ඉදිරියේ පෙනී සිට ඔහු ජගය බිංදුවක් වැටෙන හඬ අභිනයෙන් පෙන්නුවා.

”ඒ මොකක්ද?” ගුරුතුමා ප‍්‍රශ්න කළා. ”ඒ වතුර වැටෙන හඬ නේද? ඒත් ඒකත් නොවෙයි, එක අතකින් නැෙඟන හඬ. තව හොයන්න” ගුරුතුමා කීවා.

‘එක අතකින් නැෙඟන හඬ’ ඇසෙන තෙක් ටෝයෝ හුඟාක් වෙහෙස වී භාවනා කළා. ඔහුට සුළෙඟ් හඬ ඇසුණා. එය ප‍්‍රතිෙක්‍ෂප වුණා.
බස්සකු කෑ ගහන හඬක් ඇසුණා. එය ද ප‍්‍රතිෙක්‍ෂප වුණා.

එසේම ‘එක අතකින් නැෙඟන හඬ’ පතංගයන් නඟන හඬත් නොවන බව ගුරුතුමා කීවා.

ටෝයෝ දස වතාවකටත් වැඩිය එක එක හඬ සමග මොකුරායි ගුරුතුමා ළඟට ගියා. ඒත් ඒ එකකින්වත් පලක් වුණේ නෑ. ඒ හැම එකක්ම වැරදි බව ගුරුතුමා කීවා.

අවුරුද්දකටත් වැඩි කාලයක් තිස්සේ මේ ‘එක අතකින් නැෙඟන හඬ’ මොකක්දැයි සොයන්නට ටෝයෝ වෙහෙසුණා.

අන්තිමේ දී ටෝයෝ ඉතා හොඳින් ම භාවනා යෙදෙන්න පටන් ගත්තා. භාවනාවේ උච්චම අවස්ථාවට පිවිසුණු පසු ඔහුට හැම ශබ්දයක් ඇහෙන්න පටන් ගත්තා. ”තවත් ශබ්ද ඉතිරිව නෑ මට අසන්නට” ඔහු පසුව පැහැදිලි කළා.       

”ඊළඟට මම එළඹුණේ ‘නිශ්ශබ්දතාවේ ශබ්දයටයි’, එනම් ‘නිහඬ හඬ’ටයි.

ටෝයෝ ‘එක අතකින් නැෙඟන හඬ’ හඳුනා ගත්තා.

(පර්සි ජයමාන්නගේ ‘සෙන් බොදු කතා’ ග‍්‍රන්ථයෙනි. මුද්‍රණය 2011)